در اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial personality disorder) یا ASPD، فرد به درست یا غلط بودن رفتار خود توجه ندارد. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند نسبت به مردم به صورت سنگدلانه‌ای بی تفاوت هستند یا احساس دشمنی دارند. برخورد خشن افراد مبتلا به اختلال ضد شخصیت اجتماعی با دیگران جای تعجب ندارد. این افراد در قبال رفتار بد خود احساس شرمندگی نمی کنند. آنها معمولا از قوانین سرپیچی کرده و مجرم می‌شوند. دروغ گویی، رفتار خشن یا هیجان زده، اعتیاد به الکل و مواد مخدر در این گروه از درصد بالایی برخوردار است.
اختلال سلوک و علائم آن
اختلال سلوک وضعیتی است که فرد در کودکی هنجارهای اجتماعی و حقوق دیگران را در شرایط مختلف مانند خانه، مدرسه و… زیر پا می‌گذارد. این اختلال در کودکان پسر بیشتر از دختران دیده می‌شود.
کودکی که مبتلا به اختلال سلوک باشد غالبا نسبت به دیگران و حیوانات پرخاشگری می‌کند، به اموال و وسایل آسیب می‌رساند، برای رسیدن به منفعت یا شانه خالی کردن از کاری دروغ می‌گوید، قوانین را نقض می‌کند و ممکن است دست به دزدی بزند. این کودکان تا دیروقت بیرون از خانه هستند و با پدر و مادر خود در عمده مسائل مخالفت میکنند.
شیوع اختلال شخصیت ضد اجتماعی در جامعه
درصد شیوع این بیماری در جامعه بین مردان سه درصد و بین زنان یک درصد است. این اختلال از سن 15 سالکی خود را نشان می‌دهد، در دختران قبل از سن بلوغ و در پسران حتی زودتر از سن بلوغ بروز پیدا می‌کند. تحقیقات نشان داده که 75 درصد افراد زندانی دچار شخصیت ضد اجتماعی بوده‌اند.
بیشتر افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی از مردمان مناطق فقیرنشین بوده‌اند. شخصیت ضداجتماعی در گروه اختلالاتی قرار دارد که الگوی خانوادگی دارند؛ به این معنا که اگر فامیل درجه یک دچار این اختلال باشد احتمال آنکه فرد نیز به آن دچار شود 5 برابر بیشتر می‌شود.
دلایل اختلال شخصیت ضد اجتماعی
یکی از عواملی که فرد را مستعد ابتلا به این عارضه می‌کند ژن‌های نهفته او است که همانطور که گفته شد در صورتی که اختلال در خانواده وجود داشته باشد، سایر افراد نیز آن را به ارث می‌برند. همچنین شرایط محیطی موجب بروز یا عدم بروز علائم آن می‌شوند. از طرف دیگر ممکن است در زمان رشد و شکل گیری مغز، تغییراتی در عملکرد آن رخ داده باشد.
عوامل افزایش احتمال ابتلا به شخصیت ضد اجتماعی
داشتن سابقه سلوک در کودکی احتمال ابتلا به این عارضه را بالا می‌برد. همچنین اگر افراد درجه یک خانواده به این عارضه مبتلا باشند امکان بروز این اختلال در فرد افزایش پیدا می‌کند. ممکن است فرد مبتلا به شخصیت ضد اجتماعی، در خانواده‌ای بی ثبات و از هم گسیخته پرورش یافته و در کودکی هم مورد بی توجهی و آزار قرار گرفته باشد.
اعتیاد به مواد مخدر و الکل، زندانی شدن، خودکشی یا دیگرکشی نیز از دیگر عوامل افزایش احتمال ابتلا به شخصیت ضد اجتماعی هستند. این اختلال احتمال افسردگی و اضطراب، وضع اقتصادی نامناسب تا حد بی خانمانی، وارد شدن به گروه‌های اراذل و اوباش و مرگ زود هنگام به علت رفتارهای خشونت‌بار را نیز بالا می‌برد. به همین خاطر بسیار مهم است که در صورت مشاهده این علائم فرد به پزشک یا روانشناس مراجعه نماید.
مهم ترین ویژه گی های افراد ضد اجتماعی
هنجار گریز هستند، از هر چیزی که همراه با هنجار و محدویت باشد بیزارند.
- قانون گریزند ، قانون از هنجار درجه بالاتری دارد، یعنی هنجاری که دارای ضمانت اجرایی باشد تبدیل به قانون می شود وهنجاری که ضمانت اجرایی آن اخلاق باشد زیرا این افراد به عبارتی دارای شخصیت اخلاق گریزی می باشند و حتی به راحتی می توانند به ناموس دیگران دست درازی کرده و عذاب وجدانی نیز نداشته باشند.
- در زندگی این افراد اخلاق معنایی ندارد.
- با کارهای خطرناک و ریسک های بزرگی که انجام می‌دهند، باعث می شوند ایمنی یا آرامش اطرافیان خود را دچار مشکل کنند.
- این افراد کاملا بی مسئولیت هستند دائما در حال قانون شکنی می باشند.
- برای این افراد زمانبندی وخوش قول بودن هیچ معنایی ندارد و همچنین در ارتباط های خود و قول هایی که می دهند، هیچ تعهدی وجود ندارد. بنابراین افراد تعهد گریز هستند و اصلا شخصیت ازدواج ندارند و برای ازدواج انتخاب مناسبی نخواهند بود، چون ازدواج یک رابطه متعهدانه است.
- این افراد در نگاه اول بسیار چرب زبان هستند وعمدتا به قصد کامجویی جنسی یا کامجویی مادی به شخصی ابراز علاقه می کنند.
- این افراد بسیار مکارهستند و خیلی راحت می توانند دروغ بگویند.
تکانشگری بالا بر مبنای منطق و مسائل منطقی رفتار نمی کنند و منطق آنها به گونه ای است که از خود می پرسند که چه کاری باعث خوشحالی برایشان می شود و دقیقا همان کار را انجام می دهند.به عبارتی هرچیزی که حسشان گفت همان کاررا نیز انجام می دهند و اصلا از خود نمی رسند که چه چیزی درست یا چه چیزی غلط است.
دلیل اینکه افراد تبدیل به آنتی سوشیال می شوند چیست؟
اول:خانواده آشفته و بی در وپیکر، خانواده ای است که والدین مسئولیت تربیتی و آموزشی خود را درست بر عهده نمی گیرند. وهرکار اشتباهی که کودکشان انجام دهد می گویند که اشکال ندارد هنوز بچه است . پدر و مادرحتی اشتباهات فرزند خود را به گردن یکدیگر می اندازند بطور مثال به یکدیگر می گویند تقصیر تو است یا تو درست تربیت نکرده ای یا اینکه اظهار دارند که فرزندشان خودش م
شکل دارد و اشکال را در نوع و روش تربیت خود نمی بینند.
- دوم:گاهی اوقات مشکل خانواده بی در وپیکری نیست.یعنی خانواده هر چقدر تلاش کرده نتوانسته قوانین را در فرزند خود وضع کند،یعنی ADHD درمان نشده است.کودکانی که ADHD دارند و درمان نمی شوند، در کودکی دچار اختلال سلوک و در بزرگسالی دچار آنتی سوشیال درمان نشده یا مدیریت نشده می شوند.همچنین مهار نشدن بیش فعالی مانع از قانون پذیری می شود.
رابطه‌ی این افراد با دیگران چگونه است؟
به نظر می‌رسد افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به هیچ کس جز خود احتیاج ندارند. آنها اگرچه ممکن است بتوانند احساسات دیگران را درک کنند، اما از دردی که ممکن است ایجاد کنند، هیچ احساس شرم و گناهی ندارند. در عوض، آنها از دانش خود در مورد نقاط ضعف دیگران، برای جلب لطف یا دستیابی به نتیجه‌ی مورد نظر خود، استفاده میکنند.
فرد مبتلا به این اختلال معمولاً مسئولیت هیچ یک از رنج‌های خود را بر عهده نمی‌گیرد. وقتی همه چیز بد پیش می‌رود او دیگران را مقصر می‌داند. بسیاری از مبتلایان به این اختلال از این موضوع رنج می‌برند که ممکن است گاهی به خود آسیب بزنند. این افراد هرگز نمی‌توانند لذت‌هایی را که دیگران، از برقراری ارتباط سالم و رضایت‌بخش می‌برند، تجربه کنند.
افراد مبتلا به این اختلال شخصیت همچنین ممکن است، مشکلات دیگری را نیز تجربه کنند. مشکلاتی مانند بی‌حوصلگی مزمن یا تحریک‌پذیری، علائم روانتنی، قمار آسیب شناختی، سوءمصرف الکل و مواد و انواع اختلالات خلقی یا اضطرابی از این جمله است. آنها بیشتر در معرض خطر خودکشی قرار دارند. تعداد قابل توجهی از آنها در کودکی، دچار مشکلات رفتاری یا اختلال کمبود توجه بوده‌اند.(مرتضی احمدی منش ، روانشناس بالینی).
نشانه‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- به درست یا اشتباه بودن رفتار خود بی‌توجه هستند
- دروغگویی و فریب دیگران برای بهره‌کشی
- سنگدلی نسبت به دیگران
- بی‌احترامی به دیگران
- با استفاده از شوخ طبیعی بازیچه قرار دادن دیگران برای لذت شخصی
- روابط ضعیف یا بر اساس سوءاستفاده از دیگران
- غرور و استبداد شدید
- رفتار مجرمانه و مشکلات زیاد با قانون
- خصومت، پرخاشگری و خشونت
- تحریک‌پذیری بالا و اضطراب
- تکانش گری و ناتوانی در برنامه‌ریزی قبلی
- عدم پشیمانی از آسیب‌های که رسانده
- عدم همدردی و همدلی به دیگران
- خطر پذیری بی‌دلیل یا رفتارهای خطر آمیز بدون توجه به امنیت خود و دیگران
- زیر پا گذاشتن حقوق دیگران با بی‌صداقتی یا ارعاب
- ناتوانی در فهم و درک عواقب رفتار منفی
- عدم مسئولیت پذیری و ناتوانی تعهدات به کار یا مسائل مالی
بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا قبل از سن ۱۵ سالگی نشانه‌هایی از اختلال سلوک را از خود نشان داده‌اند.
عوامل افزایش ریسک ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- سابقه اختلال سلوک در کودکی
- سابقه خانوادگی اختلال ضد اجتماعی و حتی دیگر اختلالات شخصیت
- مورد آزار قرار گرفتن در کودکی
- مورد بی توجهی قرار گرفتن در کودکی
- بودن در خانواده‌ای خشونت بار، بی‌ثبات و یا از هم گسیخته
- عوارض یا پیامد اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- آزار و اذیت خانواده
- اعتیاد به مواد اعتیادآور مانند الکل
- زندانی شدن
- خودکشی یا دیگرکشی
- احتمال ابتلا به افسردگی یا اضطراب
- از نظر اقتصادی اوضاع خوبی نخواهند داشت حتی احتمال بی خانمانی
- به گروهای خلافکار و ارذل و اوباش وارد می‌شوند.
- مرگ زودهنگام به دلیل رفتارهای خشونت آمیز
تأثیرات از محیط:
یک زندگی خانوادگی آشفته به پیشرفت این اختلال شخصیت کمک می‌کند. خصوصاً در مواردی که نظارت کمی از سوی والدین یا سایر الگوهای بزرگسال صورت گرفته باشد. این اختلال همچنین ممکن است در مواردی که جامعه حمایت کننده نباشد یا پاداش کمی برای رفتار مثبت فراهم کند، شایعتر باشد. در برخی شرایط، حتی ممکن است از رفتار ضد اجتماعی حمایت شود.
عوامل ژنتیکی (ارثی) یا بیولوژیکی:
به نظر می‌رسد ویژگی‌های شخصیتی ضد اجتماعی بسیار وراثتی است. محققان همچنین پاسخ‌های فیزیولوژیکی خاصی را یافته‌اند که ممکن است بیشتر در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی رخ دهد. به عنوان مثال، آنها پاسخ نسبتاً مسطحی به استرس دارند. به نظر می‌رسد اضطراب آنها از یک فرد عادی کمتر است. آنها همچنین واکنش‌های شگفت زده‌ی ضعیفی دارند. این به معنای واکنش بسیار ضعیف این افراد به صداهای بسیار بلند است. این عدم حساسیت نسبی، ممکن است بر توانایی آنها برای یادگیری ازطریق پاداش و مجازات تأثیر بگذارد.
آناتومی مغز:
لوب پیشانی، ناحیه‌ای از مغز که قضاوت و برنامه‌ریزی را کنترل می‌کند، در افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی متفاوت است. برخی از محققان تغییراتی را در حجم ساختارهای مغزی پیدا کرده‌اند که رفتار خشونت‌آمیز را کنترل می‌کند. بنابراین افرادی که دارای این نوع عملکرد مغزی هستند ممکن است در مهار تکانه‌های خود مشکل بیشتری داشته باشند. این موضوع ممکن است گرایش به رفتارهای پرخاشگرانه را نشان دهد. متخصصان مغز و اعصاب نمی‌توانند با اطمینان بگویند که این تغییرات در ساختار مغز دلیل ایجاد شخصیت ضد اجتماعی است یا نتیجه تجربیات زندگی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی.
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
درمان این اختلالات شخصیت کار دشواری است و نیاز به پیگیری طولانی مدت دارد. برخی از بهترین روش‌های درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی به شرح زیر هستند:
1. روان درمانی
یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود اختلال شخصیت ضد اجتماعی گفت و گو درمانی است. در رواندرمانی ریشه مشکل شناسایی شده و سپس به حل آن می‌پردازند. در این فرایند احتمالا به مسائل دیگر مانند درمان اعتیاد، کنترل خشم و… نیز پرداخته می‌شود. اما از آنجا که برخی مراجعان قبول نمی‌کنند مشکل اصلی درون خود آنهاست، روانشناس مجبور می‌شود از روش‌های دیگر نیز استفاده کند.
یکی از درمانهای تایید شده آزموده شده در درمان اختلالات شخصیت طرحواره درمانیست که متخصصین طرحواره درمانگر طی جلسات نسبتا طولانی به درمان این بیماران کمک میکنند طول درمان می تواند تا یکسال ادامه داشته باشد.
2.دارو درمانی اختلال شخصیت ضد اجتماعی
داروی خاصی برای درمان و یا کنترل این اختلال وجود ندارد معمولا روانپزشکان برای مشکلات جانبی مثل استرس و اضطراب یا افسردگی دارو تجویز میکنند. در تجویز نوع دارو و دوز نیز روانپزشک نهایت دقت را به خرج می‌دهد زیر برخی از داروها می‌توانند اعتیادآور باشد.
چگونه می‌توان از بروز این اختلال پیشگیری کرد؟
هیچ راه اثبات شده‌ای برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد. البته می‌توان تصور کرد که ایجاد یک بهبود کلی در شرایط اجتماعی افراد، می‌تواند خطر بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی را کاهش دهد. در این صورت، حداقل بهبود در محیط اجتماعی فرد ممکن است از شدت مشکل بکاهد. به خصوص اگر تغییرات در اوایل زندگی ایجاد شوند.
از آنجا که تصور می‌شود رفتار ضد اجتماعی ریشه در کودکی دارد، والدین، معلمان و متخصصان اطفال ممکن است علائم هشدار دهنده اولیه را تشخیص دهند. این ممکن است به آنها کمک کند، افراد در معرض خطر را شناسایی کنند. افرادی مانند کودکانی که علائم اختلال سلوک را نشان می‌دهند. سپس در ادامه مداخله‌ی زودهنگام صورت گیرد. البته تحقیقات هنوز راهی موثر یا عملی برای تحقق این اهداف نشان نداده است.
چه موقع با یک متخصص تماس بگیرید؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به طور کلی اذعان نمی‌کنند که مشکلی دارند. آنها نیاز به درمان را احساس نمی‌کنند. وقتی الگویی از رفتارهای ضد اجتماعی مشاهده کردید، می‌توانید فرد را به درمان توصیه یا تشویق کنید. با این حال، در مورد این اختلال، درمان فقط در صورت تحمیل دادگاه ممکن است.
پیش بینی آینده‌ی افراد دارای این اختلال چگونه است؟
چشم انداز طولانی مدت برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی بسیار متغیر است. اگرچه گاهی اوقات درمان می‌تواند موفقیتآمیز باشد، اما در مواردی که رفتار ضداجتماعی شدید باشد، تغییر سریع نخواهد بود. در چنین مواردی، ممکن است منابع وقت و انرژی صرف کمک به قربانیان بالقوه، مانند همسران یا اعضای خانواده، که در نزدیکی فرد مبتلا به این اختلال زندگی میکنند، شود.
کلینیک رواندرمانی و مشاوره چترسبز باتجربه بیش از ده سال درخصوص اختلالات شخصیت و طرحواره درمانی اختلالات عمیق جهت مداخلات درمانی حرفه ای با متخصصین مجرب جهت بررسی مشکلات رفتاری آماده ارائه خدمات می باشد.
دیدگاه خود را بنویسید