اسکیزوفرنی یکی از اختلالات جدی روانشناختی است که باعث می شود تفکر، ابراز  احساسات، درک واقعیت و ارتباط با دیگر افراد از حالت طبیعی خود خارج شود.  اسکیزوفرنی به عنوان مزمن ترین و ناتوان کننده ترین بیماری روانی شناخته  شده است و افراد با این اختلال معمولا مشکلاتی در جامعه، کار، مدرسه و  روابط خود دارند. اسکیزوفرنی بیماری است که در طول عمر ادامه پیدا می کند  اما با درمان های مناسب قابل کنترل است.

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی برخلاف تصور عمومی فردی با چندین شخصیت نیست، بلکه فردی است که واقعیت را از خیال تشخیص نمی  دهد و ارتباط خود را با واقعیت از دست داده است. رفتارهای این افراد ممکن  است بسیار عجیب و حتی تکان دهنده باشد. علایم این بیماری در افراد مختلف  متفاوت است و به نظر می رسد در دوره هایی علایم بهتر و یا بدتر می شوند اما  از بین نمی روند. (مرتضی احمدی‌منش / روانشناس بالینی).

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است  صداهایی را بشنوند و یا چیزهایی ببینند که واقعی نیستند. اما چه اتفاقی در  داخل مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ می دهد؟

دانشمندان در حال تلاش برای درک این موضوع  هستند. آنها متوجه شده اند که افرادی مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نقص  هایی در ژن های خود داشته باشند که نمو مغز را مختل کند.

مطالعات نشان می دهند یکی دیگر از تفاوت  های کلیدی این است که مواد شیمیایی خاصی در مغز که فکر، رفتار و احساسات را  کنترل می کنند در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیش از حد فعال هستند و یا به  اندازه کافی فعال نیستند.

پزشکان همچنین اعتقاد دارند که که عامل  دیگر از دست دادن بافت مغز در طول زمان است. ابزارهای تصویر برداری مانند  اسکن PET  و MRI نشان می دهد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ماده خاکستری (بخشی از مغز که شامل سلول های عصبی است) کمتری دارند.

داروهای سنتی در درمان علایم مزمن و مقاوم  این اختلال اثرات محدودی دارد. برآورد شده است که 30 درصد از بیمارانی که  دارو دریافت کرده اند پاسخی به درمان نمی دهند. این افراد به عنوان بیماران مقاوم به درمان توصیف می شوند. اما این بیماران با روش های متفاوتی درمانی مانند روش‌های تحریک مغزی بهبود در علایم را نشان داده‌اند.

بررسی های اخیر نشان داده اند که rTMS (تحریک مغناطیسی مغز) در درمان توهم های شنیداری کلامی و علایم منفی (شامل  بی حسی عاطفی، رخوت، و کناره گیری اجتماعی) نتیجه بخش است. همان طور که  قبلا به آن اشاره شد مطالعات تصویر برداری مغز نشان می دهد که این علایم به  علت فعالیت های غیرعادی مغز که ناشی از اختلال عمکردی شبکه های مغز می  باشد، هستند.

با توجه به مطالعات عصب روانشناختی، که  اثرات تی دی سی اس را بر روی تحریک پذیری قشر مغز بررسی میکنند، این فرضیه  مطرح شده است که انجام تحریک در مناطق خاصی از مغز با دستگاه تی دی سی اس  می تواند با تعدیل فعالیت سلول های مغزی در مناطق خاص توهم های شنوایی و  همچنین علایم منفی  را در بیماران اسکیزوفرنی کاهش دهد. براساس این فرضیه  چندین مطالعه اثرات بالینی تی دی سی اس را در کاهش این دو علامت (توهم  شنیداری و علایم منفی) بررسی کرده اند.

در جدید ترین مطالعه 20 بیمار که علایم  منفی داشتند در طی 10 جلسه 20 دقیقه ای، به میزان 2 میلی آمپر تحریک دریافت  کردند. نتایج نشان داد که دو هفته بعد از پایان جلسات، بهبودی قابل توجهی  در علایم مثبت و منفی بیماران مشاهده شده است.

باتوجه به بررسی مطالعات انجام شده که در  آنها حدود 50 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی تی دی سی اس دریافت کرده بودند،  ایمنی این روش گزارش شده است، به نظر می رسد استفاده از این روش درمانی  درکوتاه مدت و طولانی مدت ایمن باشد. سوزش، خارش و خستگی عوارضی هستند که  به طور مشابه در مطالعات ذکر شده اند. با این وجود هنوز تحقیقات اندکی  علایم بالینی تی دی سی اس را در درمان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بررسی  کرده اند و همچنان به مطالعات بیشتر با نمونه های بزرگتری نیاز است.

اسکیزوفرنی چه تاثیری بر زندگی ‌دارد؟

فرآیند این بیماری ممکن است دستکم شش ماهه باشد اما ممکن است بیشتر از  آن نیز طول بکشد. این بیماری می­تواند ناتوانی به وجود آورد و تاثیری عمیق  بر اعتماد به نفس بیمار داشته باشد. شخص بیمار شاید نتواند کار یا تحصیل  کند، درون گرا می‌شود و یا ناگهان دچار انفجار خشم می­شود. اسکیز فرنی  می­تواند شناخت از خود را دشوار سازد و باعث دلواپسی، اضطراب، افسردگی و  بدخوابی شود.

روانپریشی می­تواند به ترس و شرمساری بیانجامد. بیان حال خود به کسی  دیگر ممکن است دشوار باشد اما این کارحایز اهمیت است. کمک هایی برای بهبود  این بیماران در دسترس است.

آیا بهبود امکان‌پذیر است؟

اگرچه این بیماری یک بیماری مزمن است، می­تواند با گذشت زمان خفیف‌تر  شود. در صورت وجود شرایط مطلوب، بیمار می­تواند مانند دیگران زندگی عادی  داشته باشد. مهم است که علاوه بر درمان، روابط اجتماعی حمایت کننده و  فعالیت های روزانه‌ی پرمحتوا داشت. عادات سالم مانند خوردن غذاها و خواب  خوب نیز بهبودبخش است چرا که این بیماری مستعد این است که به اعتیاد و  افسردگی بیانجامد.

اگر فکر می­کنید که خودتان یا کسی از خویشاوندانتان مبتلا به روانپریشی  است یا خطر ابتلاء وی به روانپریشی وجود دارد، لازم است به بخش روان‌درمانی  نوجوانان یا بخش روان درمانی بزرگسالان مراجعه کنید. درمان اسکیزوفرنی  برای بهتر شد حال بیمار ضروری است و نیز می‌تواند به کاهش خطر بروز دوباره  بیماری کمک کند.

تشخیص بیماری اسکیزوفرنی و درمان آن

برای اینکه تشخیص بیماری ممکن شود، ضروری است که اختلال دستکم شش ماه  ادامه داشته باشد. برای اینکه بتوان علت های دیگر روانپریشی ، برای نمونه  بیماری دیگر یا مصرف مواد مخدر را حذف کرد، بررسی ضرورت دارد.

برای معالجه، مواد دارویی ضد روانپریشی وجود دارد که می­تواند بیماری را  خفیف تر کند و زندگی روزمره را برای بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی آسانتر  سازد. معالجه شامل گفتگوی حمایتی و روان‌درمانی است. حایز اهمیت است که شخص  مبتلا هرچه زودتر، با به دست آوردن کاری مناسب یا بازگشت به شغل سابق،  مورد یاری و پشتیبانی قرار گیرد. این گفته در مورد کسی نیز که هنوزهم علایم  بیماری نشان می­دهد صادق است.

امنیت اهمیت دارد و از این رو خوب است که بیمار در خانه ی خود یا، زمانی  که بیماری در اوج خود است ، در بخش درمانی ویژه‌ای مورد معالجه قرار گیرد.  خویشاوندان نیز ممکن است نیازمند پشتیبانی باشند چرا که ممکن است در کنار  بیمار بودن بر آنها فشار آورد.

(مرتضی احمدی منش روانشناس بالینی)